Συναντήσαμε τον Daniel Egnéus στο Θέατρο Πόρτα, στην παρουσίαση της Αγγελίνας της Ξένιας Καλογεροπούλου, το πρώτο ελληνικό βιβλίο που εικονογράφησε. Ένας αέναος ταξιδευτής και παρατηρητής των πάντων, ένας προσιτός, ευθύς, μποέμ πολίτης της Ευρώπης, ένας πραγματικά σπουδαίος καλλιτέχνης.
Ο Daniel Egnéus γεννήθηκε στη Σουηδία το 1972. Άφησε γρήγορα το σχολείο και την επίσημη εκπαίδευση και αγκάλιασε τις βιβλιοθήκες και την ανεπίσημη εκδοχή της. Ήξερα από νωρίς τι ήθελε να κάνει. Η εικονογράφηση διαφόρων μορφών τέχνης είναι ο δικός του κόσμος. Ταξιδεύει ασταμάτητα, συνήθως όχι τουριστικά, και έχει ζήσει πάνω από 20 χρόνια σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης (Πράγα, Λονδίνο, Βερολίνο, Μπολόνια, Ρώμη, Παρίσι, Μιλάνο) προτού έρθει τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα. Έχει δεκάδες σπουδαίες συνεργασίες στο ενεργητικό του με συγγραφείς όπως ο θρυλικός Neil Gaiman (American Gods, Black Dog κ.α), μεγάλες εταιρίες όπως η Chanel, τα H&M, η Lufthansa, ενώ το 2018 ζωγράφισε το εξώφυλλο του νέου δίσκου του Rod Stewart (Bllod Red Roses). Το έργο του διακρίνεται από μια ονειρική αμεσότητα όπου τα έντονα χρώματα, η κίνηση, η αφαίρεση, το βάθος και η διαύγεια των γραμμών κυριαρχούν.
Ντάνιελ, σκεφτόμουν πως ζεις το όνειρό σου, τον μύθο σου με το να αλλάζεις πόλεις και ζωές συνέχεια. Είναι εντυπωσιακό σε πόσες πολλές διαφορετικές πόλεις έχεις ζήσει.
Δεν το είχα πραγματικά ποτέ σχεδιάσει. Ξέρεις δεν σκέφτεσαι ότι τώρα θα ξεκινήσω να περιπλανιέμαι, απλά μερικές φορές δεν σχεδιάζεις τη ζωή σου και μετά όταν κοιτάς πίσω 25- 30 χρόνια συνειδητοποιείς ότι μετακινήθηκες τόσο και ξαφνικά όλο αυτό αποτελεί ένα μεγάλο μέρος, κομμάτι της ζωής σου. Δεν το περίμενα όμως ποτέ.
Πώς ξεκίνησες και πήγες στην πρώτη πόλη έξω από τη Σουηδία;
Ήταν κυρίως χάρη στο ίντερνετ. Στα μέσα του ’90 όλοι έπρεπε να έχουν ένα μέιλ και το διαδίκτυο άρχισε να γίνεται δημοφιλές. Σου άνοιγε ξαφνικά όλο τον κόσμο. Αυτό μου έδωσε τη δυνατότητα να δουλεύω σαν ελεύθερος επαγγελματίας απ’ οπουδήποτε, κάτι που μου άρεσε. Έτσι, πήγα στο Λονδίνο, σε πόλεις της Ελλάδας, της Γερμανίας… Ξέρεις, δεν χρειάζεται να είμαι σε ένα μέρος από τη στιγμή που έχω πρακτορεία να με εκπροσωπούν σε διαφορετικές χώρες. Δεν είμαι αναγκασμένος να είμαι κάπου συγκεκριμένα, να συναντώ πελάτες… Μπορώ να στείλω τη δουλειά μου από παντού και αυτό είναι πολύ ωραίο στ’ αλήθεια. Είναι φοβερό. Μπορείς να ταξιδεύεις πολύ…
Σου δίνει ελευθερία…
Ναι, πράγματι μεγάλη ελευθερία και πολλή ευχαρίστηση.
Δεν νιώθεις την ανάγκη να μείνεις κάπου, την αίσθηση της ασφάλειας;
Είναι διασκεδαστικό να μετακινείσαι. Βλέπεις διαφορετικές χώρες, νέες πόλεις, συναντάς καινούριους ανθρώπους και για μένα είναι πηγή έμπνευσης. Αλλά, αλήθεια δεν το σχεδιάζω. Κάθε φορά που πήγαινα σε ένα καινούριο μέρος δεν σκεφτόμουν ότι θα μείνω εκεί. Καθώς όμως γυρνάς έξω, υπάρχει πάντα κάτι καινούριο…
Τι σε έφερε στην Ελλάδα;
Κατά τύχη ήρθα εδώ.
Κι έμεινες…
Ναι! Έμεινα. Τώρα για να δούμε αν θα μείνω κι άλλο ή αν θα φύγω πάλι… Υπάρχουν κι άλλες πόλεις στην Ελλάδα… η Θεσσαλονίκη… τα νησιά. Ποτέ δεν ξέρεις. Δεν μπορείς να τα σχεδιάσεις αυτά, γίνονται αυθόρμητα.
Τι αγαπάς στην Ελλάδα, τι σε κράτησε εδώ;
Μου αρέσει ο «μικρόκοσμος» μου, οι φίλοι μου, το στούντιο μου που δουλεύω… Αυτά είναι τα πιο σημαντικά πράγματα εξάλλου, γιατί μπορεί να είσαι σε μια όμορφη πόλη, αλλά αν δεν έχεις καλούς φίλους δεν θα είναι ωραία ούτως ή άλλως.
Στην Ελλάδα λέμε ότι και στη φυλακή μπορεί να είναι πολύ ωραία αν έχεις ένα καλό φίλο μαζί σου.
Ακριβώς. Είναι το ίδιο. Και στο πιο όμορφο μέρος στον κόσμο να πας χωρίς φίλους θα είσαι τελείως μόνος ούτως ή άλλως. Θα είσαι απλά ένας παρατηρητής χωρίς να συμμετέχεις. Προφανώς πάντα θα είσαι λίγο παρατηρητής, κάτι λίγο σαν «αουτσάιντερ», όταν βλέπεις αυτή την παρουσίαση για παράδειγμα (σημ.: εννοεί την παρουσίαση της Αγγελίνας στο θέατρο Πόρτα). Αλλά μου αρέσει. Προφανώς, είμαι περισσότερο παρατηρητής παρά πρωταγωνιστής.
Στην Ελλάδα έχουμε δει δύο βιβλία σου μέχρι τώρα. Την Αγγελίνα της Ξένιας Καλογεροπούλου από τις εκδόσεις Μάρτης, ενώ έχει μεταφραστεί και Η Λούμπνα και το βότσαλο (σημείωση εκ των υστέρων: υπάρχουν και Τα 13 ρολόγια του James Thurder, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο).
Ναι… και η Λούμπνα. Είναι βιβλίο της Ουέντι Μεντούρ και εκδόθηκε από τον Oxford University Press του Λονδίνου.
Ας μείνουμε όμως στην Αγγελίνα… Πώς ήταν η συνεργασία σου με την Ξένια Καλογεροπούλου, μια σπουδαία Ελληνίδα του θεάτρου;
Ήταν διασκεδαστική. Δεν την ήξερα πραγματικά πριν την συνεργασία μας για να είμαι ειλικρινής. Είδα κάποια βίντεο και ταινίες της, μίλησα με ανθρώπους και ανακάλυψα ότι είναι πολύ αγαπητή σε όλους, στους παππούδες, τις γιαγιάδες, τους γονείς και τα παιδιά. Οι παππούδες πήγαιναν τα παιδιά τους να τη δουν τη δεκαετία του ’80 και του 90’ και τώρα πηγαίνουν τα παιδιά τους τα δικά τους παιδιά. Είναι πολύ γλυκιά. Μετά, όταν πήρα την ιστορία, συναντηθήκαμε στο διαμέρισμά της και συζητήσαμε, είπαμε κάποιες ιδέες και μετά διάβασα το κείμενο και άρχισα να δουλεύω για το βιβλίο και τις εκδόσεις Μάρτης. Ήταν πολύ απλό και διασκεδαστικό να δουλεύεις και να συνεργάζεσαι μαζί της. Ήμουν στο Παρίσι. Έμενα εκεί πέρσι, οπότε ήταν εκεί που δούλεψα αυτό το βιβλίο.
Γιατί έδωσες στο στιλ που εφηύρες αυτό το παράξενο ιταλικό όνομα;
Απλά γιατί ζούσα στην Ιταλία. Έμεινα στην Ιταλία για 12 χρόνια. Το ονόμασα «quotidiano straordinario». Είναι εκπληκτικό όνομα για τη σημασία του. Είναι σαν το… κάθε μέρα θαύμα. Η καθημερινή ζωή είναι πράγματι διασκεδαστική, έτσι quotidiano straordinario σημαίνει κάθε μέρα καταπληκτική. Απλά το ονόμασα έτσι… Δεν είναι κάτι σοβαρό.
Τι θέλεις να πεις με αυτές τις δύο λέξεις;
Είναι πολλά πράγματα… Πως όταν βαριέσαι πρέπει ίσως να δεις πως υπάρχουν εντυπωσιακά, αξιοθαύμαστα πράγματα στην καθημερινή σου ζωή και επίσης να διακρίνεις πράγματα που ίσως δεν είχες προσέξει και να τα παρατηρείς με διαφορετικό τρόπο. Είναι όπως όταν πηγαίνεις στους δρόμους του Πειραιά βόλτα και όλα τα κτίρια δείχνουν πολύ ερειπωμένα και πραγματικά πολύ άσχημα κι όταν κοιτάς τα παλιά μαγαζιά δεν τα έχουν ακυρώσει. Είναι σαν τα έχουν καλύψει και μετά κάποιοι άλλοι άνθρωποι τα ανακάλυψαν εκ νέου και έβαλαν πόστερ σ’ αυτά και μετά νέα πόστερ. Κι όλο αυτό είναι σαν αλλεπάλληλες στρώσεις και καθώς το κοιτάζεις μοιάζει σαν φώτοσοπ και δείχνει πραγματικά ενδιαφέρον και εντυπωσιακό. Στην αρχή όμως, ποτέ δεν το προσέχεις. Κι εννοώ αυτό ακριβώς… Όταν κάνεις παύσεις και κοιτάς τα πράγματα και τα ψάχνεις γενικά, θα βρεις κάτι ενδιαφέρον. Δεν χρειάζεται να είναι όμορφο, μπορεί να είναι αστείο, διασκεδαστικό ή περίεργο ή να σε εμπνέει με κάποιον τρόπο.
Η μαγική φράση στο βιογραφικό σου «Δεν έχω τυπική εκπαίδευση»…
Όχι. Παράτησα το σχολείο όταν ήμουν 15. Έτσι, δεν έχω.
Το σταμάτησες, το εγκατέλειψες;
Ναι…
Και μετά; Δραπέτευσες;
Όχι. Άρχισα να δουλεύω και μετά όταν ήμουν 17 έφυγα από την πόλη μου. Έτσι, δούλεψα για χρόνια. Δεν ήμουν καλός στο σχολείο. Ήθελα να σχεδιάζω. Αυτό ήταν το μόνο πράγμα που ήθελα να κάνω, ήξερα ήδη τι ήθελα να κάνω έτσι κι αλλιώς. Δεν σκέφτηκα… Ξέρεις, όταν είσαι 15 είσαι λίγο αυθόρμητος και πρέπει να επαναστατήσεις εναντίων όλων. Δεν σκέφτηκα ότι χρειαζόμουν κάποια εκπαίδευση και εκπαίδευσα μόνος μου τον εαυτό μου. Πήγα στη Δημόσια βιβλιοθήκη. Είμαι μεγάλος οπαδός της Δημόσιας Βιβλιοθήκης. Δεν ξέρω πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν οι Δημόσιες Βιβλιοθήκες στην ελληνική κοινωνία, αλλά στη Σουηδία ο ρόλος τους είναι θεμελιώδης. Έτσι, δεν πήγα καθόλου στο σχολείο για 6 μήνες αν θυμάμαι καλά. Πήγαινα στη Δημόσια Βιβλιοθήκη και διάβαζα βιβλία και έψαχνα καλλιτέχνες και σχέδια και προσπαθούσα να τα μιμηθώ.
Σπούδασες μόνος σου λοιπόν…
Ναι. Έφυγα από την πόλη μου όπως είπα στα 17 μου. Και από εκεί και πέρα άρχισα να δουλεύω σαν εικονογράφος. Έπρεπε να βρω δουλειά. Ήταν πριν το ίντερνετ κι έτσι έπρεπε να πηγαίνω τριγύρω και να δείχνω το πορτφόλιο με τη δουλειά μου, να παίρνω τηλέφωνα, να πηγαίνω σε γραφεία και τέτοια… Μετά με το ίντερνετ ήταν πιο εύκολο να επικοινωνήσεις με άλλους ανθρώπους σε άλλες χώρες και κάπως έτσι βρήκα ένα αγγλικό πρακτορείο. Μου πήρε αρκετά χρόνια. Από τα 17 μέχρι τα 22 ή 23 μου νομίζω, δεν πούλησα τίποτα. Μετά τα 23 ήταν πιο εύκολο να δουλέψω σαν εικονογράφος.
Ποια είναι η δική σου εκπαίδευση;
Η ζωή. Ακούγεται εξεζητημένο. Είναι πάθος. Ξέρεις αν αγαπάς κάτι πολύ δεν ρωτάς πραγματικά τον εαυτό σου γιατί το κάνεις αυτό. Αγαπώ, πάντα αγαπούσα τη ζωγραφική. Ήταν αυτό που πάντα χρειαζόμουν, που πάντα έκανα. Έτσι, ποτέ δεν σκέφτηκα αν πρέπει να το κάνω αυτό ή όχι. Ήταν πιο πολύ σαν να μην είχα την επιλογή. Απλά το ήθελα. Και το ήξερα απ’ όταν ήμουν 5 -6 χρονών και μετά από τόσα χρόνια ακόμα το κάνω κάθε μέρα. Φυσικά και ήταν η σωστή επιλογή. Τώρα το ξέρω πραγματικά. Είναι σαν να τραγουδάς στο μπάνιο. Δεν αναρωτιέσαι “γιατί τραγουδάω στο μπάνιο”. Αλλά, αν το κάνεις είναι επειδή είναι ωραίο και διασκεδαστικό. Είναι η ίδια ανάγκη και με τη ζωγραφική.
Ποια είναι τα βασικά στοιχεία μιας χρήσιμης εκπαίδευσης για ένα παιδί; Πού πρέπει να βασίζεται;
Νομίζω είναι σημαντικό οι δάσκαλοι να ακούνε το παιδί. Και να είναι ανοιχτοί να παρακολουθούν πράγματα, αν σε κάποιον αρέσει να γράφει ή να σχεδιάζει… Να το βλέπουν αυτό. Γιατί έτσι κι αλλιώς το παιδί θα κάνει αυτό που του αρέσει. Αν του αρέσει να σχεδιάζει, θα σχεδιάσει. Αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση. Εξαρτάται κι από το σχολείο, γιατί δυστυχώς σε κάποια δημόσια σχολεία που ίσως υπάρχουν πολλά παιδιά ο δάσκαλος, ακόμα κι αν θέλει, μπορεί να μην έχει χρόνο να αφιερώσει σε παιδιά που έχουν ένα συγκεκριμένο ταλέντο. Προφανώς δεν υπάρχει ο χρόνος για τους δασκάλους. Δεν ξέρω… νομίζω βοηθάει πολύ και το διάβασμα, μια σχολική βιβλιοθήκη για παράδειγμα που είναι ανοιχτή…
Αν είχες συνεχίσει το σχολείο θα ήταν καλύτερα; Τι πιστεύεις ότι θα είχες κάνει;
Δεν ξέρω πιθανόν να είχα κάνει λογιστικά ίσως ή… επενδυτική τραπεζική. Όχι, δεν νομίζω να ήταν καλύτερα.
Συνηθίζουμε να βάζουμε την τέχνη σε μια τυπική εκπαίδευση, να κάνουμε μαθήματα. Είναι απαραίτητο, είναι καλό πιστεύεις για ένα παιδί;
Εξαρτάται από το παιδί στην πραγματικότητα, γιατί προφανώς εγώ δεν τη χρειαζόμουν και επίσης δεν την ήθελα όταν ήμουν παιδί. Απλά ήθελα να σχεδιάζω τα δικά μου πράγματα. Ήταν προσωπικό.
Να εκφράζεις πράγματα από τον εαυτό σου…
Ναι, ακριβώς. Δεν σημαίνει ότι όλα τα παιδιά δεν είναι τόσο ταλαντούχα. Κάποιες φορές, όμως, είναι καλό τα παιδιά να έχουν κάποια εκπαίδευση. Ίσως χρειάζεται να παλεύουν και λίγο, να ζορίζονται, γιατί έτσι μπορούν να ανακαλύψουν τι κάνουν ή τι θέλουν να κάνουν.
Η Αγγελίνα ταξίδεψε πολύ για ξαναβρεί τον αγαπημένο της. Είναι ένα στοιχείο πάθους και πίστης; Όταν θες κάτι πάρα πολύ πρέπει να παλέψεις με όλο σου το είναι για αυτό; Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα του βιβλίου; Το έχεις αυτό στη ζωή σου;
Ναι, και εγώ έψαχνα την αγαπημένη μου για πολλά χρόνια (γέλια). Αναγνωρίζω ότι χρειάζεται προσπάθεια για να αποκτήσει κανείς αυτό που θέλει… Είναι εύκολα αναγνωρίσιμο αυτό, το να ψάχνεις και να προσπαθείς για να καταφέρεις αυτό που θες. Νομίζω ότι κι εγώ επίσης το κάνω, προσπαθώ να το κάνω…
Έκανες το εξώφυλλο για το τελευταίο cd του Ροντ Στιούαρτ…
Α, ναι…
Πιστεύουμε ότι είσαι ένας σπουδαίος καλλιτέχνης, αλλά επίσης έχεις κάνει πολλές συνεργασίες με άλλους πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες, σπουδαία ονόματα όπως τον Ροντ Στιούαρτ που είπαμε, τον Νιλ Γκέιμαν…
Με τον Φάρελ Γουίλιαμ επίσης. Και με τον Νιλ Γκέιμαν ήταν πράγματι πολύ διασκεδαστικό και πολύ ωραίο. Αγαπώ τον Νιλ Γκέιμαν.
Είναι ένας μύθος. Ένας σπουδαίος συγγραφέας…
Και είναι επίσης πολύ απλός. Ζήτησε από τον εκδότη του να ρωτήσει τον εκπρόσωπό μου (αντζέντη)… Έτσι μου τηλεφώνησαν και με ρώτησαν αν μπορώ να το κάνω αυτό. “Φυσικά και μπορώ!” είπα. Μου ήταν πολύ ευχάριστο. Έκανα 140 σχέδια για τα 4 βιβλία του Νιλ Γκέιμαν και έγινε όλη κι όλη μια αλλαγή. Είχα διαβάσει κάτι λάθος, κάτι σαν δεν παίζουν σκάκι, αλλά παίζουν κάτι σαν ντάμα. Αυτό ήταν το μόνο σχόλιο για τα 140 σχέδια. Είναι πολύ “cool”.
Οι άλλοι, όπως ο Ροντ Στιούαρτ, δεν ξέρω πραγματικά. Σε αυτή την περίπτωση μίλησα με τη δισκογραφική εταιρεία και μετά με τον Ροντ Στιούαρτ. Φαντάζομαι βοηθάει το στιλ μου… Δεν ξέρω. Είμαι απλά χαρούμενος που αρέσουν τα σχέδια μου. Δούλεψα και με τον Νικ Νάιτ, το φωτογράφο (σημ.: Nick Knight, διάσημος Βρετανός φωτογράφος) που έκανε όλα αυτά τα κλιπ με την Μπγιορκ και άλλους. Έτσι είχα μια μικρή έκθεση στην γκαλερί του στο Λονδίνο και τώρα κάνω πράγματα για την εβδομάδα μόδας στο Λονδίνο. Νομίζω ότι μου αρέσουν και τα δύο. Και τα παιδικά βιβλία ή οι αφηγήσεις και τα εξώφυλλα ή τα βιβλία για μεγαλύτερους ή… Ακούγεται συναρπαστικό…
Πώς τα καταφέρνεις; Πώς μπορείς και υποστηρίζεις τόσες πολλές διαφορετικές εκδοχές στη δουλειά σου;
Μου αρέσουν τα διαφορετικά στυλ… Είμαι, λοιπόν, ιδιαίτερα χαρούμενος γι’ αυτό. Πάντα ζωγράφιζα και ευτυχώς τεχνικά είμαι καλός στο σχέδιο και μπορώ να απλοποιήσω πράγματα, και κατόπιν να τα αναπτύξω. Αν μελετάς κάτι και έχεις καλή, ευρεία βάση, τότε μπορείς να το εφαρμόσεις σε πολλά διαφορετικά επίπεδα. Σημαντικό είναι επίσης το να κάθεσαι σπίτι και να δουλεύεις πολύ και να προσπαθείς να αναπτύξεις πράγματα. Αυτό είναι το ζήτημα, η εξέλιξη. Γιατί αν κάνω διαρκώς το ίδιο πράγμα βαριέμαι. Προσπαθώ να κάνω πράγματα με κολάζ, με ζωγραφική. Κάτι βγαίνει απ’ όλο αυτό. Και μπορείς να αναγνωρίσεις ότι αυτό που κάνεις είναι πιθανόν καλό και μπορείς να το συνεχίσεις. Κάθε φορά που ξεκινάς να δουλεύεις με ένα καινούριο στιλ ή προσπαθείς να αναπτύξεις το στιλ σου, υπάρχει πάντα κάποιος που ρωτάει ακριβώς γι’ αυτό. Δεν ξέρω γιατί, αλλά είναι αλήθεια πως όλο αυτό πάντα δουλεύει με κάποιον τρόπο.
Δουλεύεις κάθε μέρα; Έχεις πρόγραμμα;
Ναι, δουλεύω κάθε μέρα, αλλά δεν έχω πρόγραμμα. Απλά μου αρέσει να δουλεύω.
Υπήρξε κάποιο διάστημα στη ζωή σου που σταμάτησες για κάποιο λόγο να δουλεύεις;
Όχι, όχι ποτέ. Ίσως, για ένα μήνα…
Δουλεύεις όταν χαίρεσαι, όταν λυπάσαι…
Κάθε μέρα. Και δεν είμαι πράγματι οπαδός των μεγάλων διακοπών. Αρχίζω λίγο να βαριέμαι. Ξέρεις πάω σε ένα νησί για 7 με 10 μέρες και μετά θέλω να γυρίσω σπίτι. Θέλω να σχεδιάζω, να διαβάζω. Μ’ αρέσει να κάθομαι σπίτι και να διαβάζω και μετά πάντα σου έρχονται ιδέες. Ξέρεις, όσο περισσότερο διαβάζεις, τόσο περισσότερο σου έρχονται πράγματα. Είναι λίγο μοναχικό μερικές φορές, αλλά νομίζω οι συγγραφείς και οι εικονογράφοι είναι αρκετά απομονωμένοι σαν καλλιτέχνες. Μερικές φορές αυτό γίνεται εύκολα. Αυτή την τελευταία εβδομάδα διάβασα όλα τα βιβλία του Ρόαλ Νταλ. Νομίζω διάβασα περίπου 14 βιβλία σε 2 εβδομάδες. Ματίλντα, Μάγισσες και όλα αυτά. Ήταν τόσο διασκεδαστικό! Και πάντα εμπνέεσαι από την δύναμη της γλώσσας.
Υπήρχε κάποιος στην οικογένειά σου που ζωγράφιζε;
Όχι… η γιαγιά μου ίσως… Ήταν σχετικά καλή. Αλλά όχι, δεν είμαι από καλλιτεχνική οικογένεια. Ο πατέρας μου είναι δάσκαλος γεωγραφίας και ιστορίας και η μητέρα μου είναι γραμματέας. Στην γιαγιά μου άρεσε να ζωγραφίζει, αλλά γεννημένη το 1899 προφανώς ήταν αναγκασμένη να είναι νοικοκυρά. Δεν τα διαλέγεις αυτά τα πράγματα. Και έτσι ζωγράφιζε στον ελεύθερό της χρόνο.
Οι αγαπημένοι σου ζωγράφοι;
Τόσοι πολλοί. Ο Πικάσο και τόσοι άλλοι… Μου αρέσουν πολλά πράγματα. Οι ταπετσαρίες από την εποχή του Μεσαίωνα με τους μονόκερους, αυτοί οι υπέροχοι τοίχοι, πραγματικά απίστευτοι. Αγαπούσα τον Άρθουρ Ράκαμ μικρός, έναν Άγγλο εικονογράφο του 19ου αιώνα. Τον Γκυστάβ Ντορέ και όλους τους Γάλλους… Ήταν αυτοί που με ενέπνευσαν…
Ήταν τότε που αποφάσισες να πάρεις πιο σοβαρά την υπόθεση;
Τότε άρχισα να φτιάχνω το στιλ μου. Είναι και άλλοι, όπως ο Γουίλ Άισνερ, σπουδαίος αμερικανός εικονογράφος που έκανε κόμικ στα 1930-1940. Όταν ήμουν 13 – 14 ήταν πολύ γνωστός, επινόησε το γκράφικ νόβελ, ήταν ο πρώτος που άρχισε να λέει οπτικοποιημένες ιστορίες. Είναι ενδιαφέρον όταν στα 13 σου ανακαλύπτεις όλα αυτά. Και μετά έρχεται ο Γκυστάβ Ντορέ που εικονογράφησε τη Βίβλο, τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Και μετά αρχίζεις να αναλύεις την ξυλογραφία, τη γλυπτική και τον Άλμπρεχτ Ντύρερ. Και από εκεί πηγαίνεις στους πιο μοντέρνους. Είναι τόσοι πολλοί. Και δεν χρειάζεται να είναι κάποιος καλλιτέχνης. Βλέπεις σπουδαίους χαρακτήρες σε μουσικά βίντεο ή ακούς ωραία μουσική. Τα πάντα μπορούν να σε εμπνεύσουν. Δεν είναι μόνο ένα πράγμα. Και μετά μια μέρα δεν ξέρεις αλήθεια από πού έχεις εμπνευστεί.
Ήρθε η ώρα να κλείσουμε. Αλήθεια… πώς είναι η ατμόσφαιρα όταν ζωγραφίζεις; Ακούς μουσική;
Νια. Ακούω πολλή μουσική, αλλά αλήθεια δεν ξέρω γιατί το κάνω. Κάποιες φορές το ξεχνάω και είμαι στη σιωπή όλη μέρα και μετά το θυμάμαι και βάζω. Ξέρεις όταν ήμουν μικρός, γύρω στα 15, ήταν σημαντικό, είχε μεγάλη σημασία. Άκουγα Μπάουι, Άλις… Τώρα δεν ξέρω, ακούω τόσα διαφορετικά.
Συνεχίζοντας να χρησιμοποιείτε την ιστοσελίδα, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies. Περισσότερες πληροφορίες.
Οι ρυθμίσεις των cookies σε αυτή την ιστοσελίδα έχουν οριστεί σε "αποδοχή cookies" για να σας δώσουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία περιήγησης. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτή την ιστοσελίδα χωρίς να αλλάξετε τις ρυθμίσεις των cookies σας ή κάνετε κλικ στο κουμπί "Κλείσιμο" παρακάτω τότε συναινείτε σε αυτό.
Πιστεύουμε ότι είσαι ένας σπουδαίος καλλιτέχνης, αλλά επίσης έχεις κάνει πολλές συνεργασίες με άλλους πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες, σπουδαία ονόματα όπως τον Ροντ Στιούαρτ που είπαμε, τον Νιλ Γκέιμαν…
